In de praktijk van veel bedrijven mankeert er het nodige aan het onderhoud van machines, installaties en gebouwen. Terwijl men dénkt aan de regels te voldoen. Door logisch nadenken en periodieke zelfinspecties valt veel onheil te voorkomen, stelt risicodeskundige Raymond van der Heide van Interpolis.
In Nederland zijn heel veel zaken geregeld in wetten, besluiten en normen. Denk aan de Arbo-wet, het Bouwbesluit of normen voor de elektrotechnische installatie. Onderhoud van machines, installaties en gebouwen wordt hierin soms benoemd, maar niet altijd.
Voordeel van al die wetten en regels, zou je zeggen: veel aandacht voor onderhoud van bedrijfspanden en machines. Maar niets is minder waar. Wie controleert of alle voorschriften echt goed worden nageleefd? Even een checklist afvinken is zo gepiept. Daarbij, al die regels sussen ondernemers makkelijk in slaap. Mensen denken niet meer na, omdat ze denken aan alle regels te voldoen. Dat kan vervelende en zelfs gevaarlijke gevolgen hebben.
Controleer of iets nog werkt
Neem het bedrijf dat een machine gebruikte waarvan de noodknop soms haperde. Volgens de werkgever checkte zijn technische dienst regelmatig bij verschillende collega’s of er nog problemen waren aan die machine. Vervolgens trad er een arbeidsongeval op.
Een rechter in Leeuwarden vond dat onvoldoende en stelde dat er daadwerkelijk gecontroleerd had moeten worden of die machine goed functioneerde. Hij legde het bedrijf, verwijzend naar het Arbeidsomstandighedenbesluit, een boete op van 9.000 euro. De les: dankzij goed onderhoud beperk je de risico’s op de werkvloer.
Altijd periodiek controleren
Wat ik ook vaak zie: men schaft een machine aan die goedgekeurd is door een keuringsinstantie. En denkt dat dat meteen een garantie is dat de machine het jarenlang blijft doen, zonder onderhoud. Maar machines slijten. Periodieke controles zijn dus cruciaal.
Dat wordt vaak óf vergeten, óf op de lange baan geschoven, bijvoorbeeld wegens grote drukte. De kans op een storing, en daarmee op persoonlijk letsel, stijgt dan snel. En dus: blijf machines (en ook ketels, hijsbanden, kranen, heftrucks, et cetera) altijd periodiek controleren.
Daarbij moet je ook goed opletten wát er nou precies gecontroleerd en onderhouden wordt. Neem dat bedrijf dat een elektrische heftruck had geleased. Het onderhoud was uitbesteed. Die heftruck werd keurig onderhouden. Maar het bijbehorende acculaadsysteem zat niet in het onderhoudscontract! Dat stond al tijden stof te happen. En dat kan makkelijk leiden tot brand.
Betrek technische dienst bij aankoop machines
Het is aan te bevelen dat de afdeling Inkoop bij de aanschaf van een nieuwe machine iemand van de technische dienst meeneemt. Die kan namelijk beoordelen of een machine makkelijk in onderhoud c.q. demontabel is, of reserve-onderdelen snel voorhanden zijn en vervangen kunnen worden. En dan is niet alleen de laagste prijs een aankoopcriterium.
Overigens moet je niet alleen machines goed onderhouden. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld een oogdouche, vereist als werknemers met gevaarlijke stoffen werken. De oogdouche op de foto was al lang buiten gebruik.
Gevaarlijk, want in de waterleiding kan dan de legionella-bacterie groeien. Als je daarmee wordt besmet, loop je kans op ondermeer een longontsteking en zelfs op overlijden. Spoel zo’n oogdouche dus geregeld een paar minuten door.
Controleer daken en afvoeren
Niet alleen binnen, ook buiten moet u blijven letten op periodiek onderhoud. De laatste weken ben ik bij verschillende bedrijven geweest waar letterlijk het gras uit de dakgoot groeide. Met de herfst in aantocht is het extra verstandig om goten, daken en afvoeren geregeld te checken. Door afvallend blad kunnen afvoeren verstopt raken, waardoor het dak een steeds zwaardere waterlast moet torsen. Dat kan soms dramatisch fout gaan: het dak stort in (Lees ook het stuk: Hoe een verwaarloosd dak je bedrijf op kan breken).
Los van het risico op persoonlijk letsel, krijgt de bedrijfsvoering ook te maken met stilstand, terwijl dit eenvoudig kan worden voorkomen. Spuit de regenpijp eens goed door en zorg voor noodoverstorten, zodat watercumulatie en daarmee het instorten van het dak wordt voorkomen.
Voorkomen beter dan genezen
Kortom, let op uw onderhoud van alles waarmee u werkt, en neem geregeld een deskundige van buiten mee op uw ronde door het bedrijf. Voer geregeld zelfinspecties uit, want voorkomen is beter dan genezen!
Raymond van der Heide is risicodeskundige van Interpolis. In een reeks bijdragen laat hij bedrijven zien hoe ze doordacht kunnen omgaan met risico’s. Interpolis is partnerexpert van Z24.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl